Afschaffing slavernij geen reden tot feest.
(Document. Meer foto’s onderaan)
Door Tessa Hofland. 1 juli 2013
KNIP – De afschaffing van de slavernij is vandaag ook op Curaçao herdacht. Waar in Suriname vandaag het land op zijn kop staat, is Curaçao stil. Hier is 1 juli geen feestdag, maar een dag om te herdenken. Vrijheid wordt zeker gevierd, maar daar zijn andere dagen voor.
Waar kan je op Curaçao de afschaffing van de slavernij beter herdenken dan hier? Hier bij het landhuis op de voormalige plantage Knip is ooit de Grote Slavenopstand van 1795 begonnen. Deze opstand ziet men op Curaçao als het begin van het einde van de slavernij.
Een tijd van slavernij die niet zomaar stopte 150 jaar geleden. Op dat moment is er een handtekening gezet. Het heeft nog vele jaren geduurd voor slaven echt vrij waren, voor ze een eigen leven konden gaan opbouwen. Nog steeds maakt dit verleden een groot deel uit van het heden. “Jaren van onderdrukking laten sporen achter”, zo vertelt Jeanne Hendriquez, conservator van Museo Tula. Het museum over Tula, een slaaf van plantage Knip en de leider van de Grote Slavenopstand. Het museum is hier gevestigd in landhuis Knip. “Het zou gek zijn als de slavernij geen sporen zou hebben nagelaten. Mensen werden behandeld als een product. Je hoefde maar één ding te kunnen: doen wat je bevolen werd. Hoe kan een volk zich zo ontwikkelen? Mensen hier denken er liever niet meer aan, maar het is van groot belang je achtergrond te kennen.”
Dat is waarom sinds één jaar toch wordt stil gestaan bij de afschaffing van de slavernij op 1 juli 1863. Alle sprekers lijken het vandaag daarover eens: het is belangrijk om ook te herdenken. Herdenken is belangrijk als je als mens en als land aan je toekomst wilt werken. Je moet weten hoe kort geleden die slaventijd nog maar is. Erg kort dus.
“Sorry”, zegt Elfried Koots, bestuurslid van Fundashon Museo Tula. “Op deze plantage, dus hier op deze plek zijn mijn grootvader en overgrootvader ‘vito’ geweest”, gaat Koots verder. “De vito zorgde voor de bezittingen van de slavenmeester. Soms maakte vito’s misbruik van hun macht en behandelden de andere slaven erg slecht.” Koots voelde al jaren de druk om zich te excuseren voor de daden van zijn voorouders. Toch zit er meer achter dit excuses. Deze sorry is bedoeld om meer mensen aan te moedigen hetzelfde te doen. “Het is tijd dat ook Nederland terechte excuses aanbiedt aan Curaçao. Een echte spijtbetuiging, daar wachten we nu nog op. Dan kunnen we echt verder met ons land op te bouwen”, sluit Koots af. Een luid applaus volgt.
Op de veranda van het oude landhuis zit een gezelschap van ministers, de gouverneur, de leiders van politieke partijen en enkele genodigden te luisteren naar alle speeches. Alleen minister-president Ivar Asjes is afwezig. Hij excuseert zich. Hij krijgt ‘hoog politiek bezoek’ van Aruba vandaag. De eerste juli is blijkbaar nog niet zo belangrijk dat hij bij deze viering aanwezig moet zijn.
Om deze herdenkingsdag toch kracht bij te zetten, komt de minister van Cultuur Rubia Bitorina met een kleine verrassing. Museum Tula komt op de UNESCO-lijst. “Zo geven we erkenning voor het belang van het vertellen van Tula’s verhaal”, aldus de minister. Daarna vergelijkt Bitorina in haar speech de viering van vandaag met die in Suriname. “De Antillen zijn stoutmoediger. Zij vieren niet 1 juli als dag van de vrijheid. Zij vieren in augustus dat de slaven hun eigen leven wilden leiden. Zij vieren 17 augustus. Dit is de dag dat Tula in 1795 de Grote Slavenopstand begon. De dag dat slaven zelf besloten vrij te zijn. Dat is een reden om te vieren.”
Morgen is het de beurt aan Curaçao om op zijn kop te staan. Twee juli is hier Dia di Bandera, de dag van de vlag. Het hebben van een eigen vlag, land en volkslied wordt dan gevierd. Winkels zijn dicht en over het gehele eiland zijn feesten. Een groot contrast met vandaag. Op deze herdenking na, wordt er verder eigenlijk nergens bij de afschaffing stilgestaan.
Note: Dit artikel is geschreven in juli 2013, vóór ik aan de master Maatschappijgeschiedenis begon. In 2017, enige tijd na het afronden van die master, heb ik de informatie uit dit artikel gebruikt voor een update.
Tessa Hofland 